XXII Kongres Unima | Jacek Malinowski

W lalkarskim kalendarzu ostatnie dni maja 2016 roku z pewnością oznaczone były mocnym i wyrazistym kolorem. Był to bowiem czas, na który UNIMA zaplanowała XXII Światowy Kongres organizacji zrzeszającej działaczy sztuki lalkarskiej z całego globu. Jak co cztery lata, ów zjazd miał nadać kształt kolejnej kadencji władz i działaczy. Tym razem odbył się w Europie, w północnej Hiszpanii, w Tolosie i San Sebastian – mieście, które dokładnie w tym samym czasie stało się Europejską Stolicą Kultury i gospodarzem Światowego Festiwalu Lalkarskiego.. 

fot. Jacek Malinowski

Sądzę, że uczestnicy tych wydarzeń doświadczyli niezwykłej kumulacji atrakcji, spotkań okołoteatralnych i zdarzeń artystycznych. Wybory nowych władz trzymały ich w napięciu, a gorąca hiszpańska aura w naturalny sposób sprzyjała doznaniom i rozważaniom, jakie od pierwszego wieczoru towarzyszyły radnym i delegatom. Kongres miał podsumować ostatnie cztery lata działalności międzynarodowego zrzeszenia, wyznaczyć nowe kierunki, nowy budżet, nowy zarząd, nowe komisje...

Zgodnie z życzeniem naszego krajowego zarządu reprezentowałem POLUNIMA jako radny. Moje wrażenie po tym wydarzeniu, które zapewne pozostanie w mojej pamięci, było bardzo korzystne. W jednym miejscu spotkałem wielkie grono artystów, teoretyków, działaczy, którzy z niezwykłą serdecznością, ale również powagą rozważali losy światowego lalkarstwa. Oto stanęła przede mną wielka rodzina pasjonatów, którzy w trosce o tę dziedzinę sztuki przemierzają setki kilometrów, aby przez kilka pracowitych dni, wspólnymi siłami przeanalizować sytuację organizacji na całym świecie.

Pierwszy dzień poświęcony był całkowicie sprawom rejestracyjnym. Wszyscy przybyli (było nas kilkuset) otrzymali niezbędne materiały, katalogi, identyfikatory oraz wszelkie porady dotyczące spraw logistycznych. Hol biura organizacyjnego rozbrzmiewał wszelakimi językami, a na twarzach nowych i starych znajomych niepodzielnie rysował się uśmiech porozumienia. I stało się. Wieczorem, w San Sebastian, lampką szampana, w obecności hiszpańskich gospodarzy z lalkarskiego centrum TOPIC w Tolosie (Idoya Martinez Otegui) oraz władz UNIMA (Dadi Pudumjee i Jacques Trudeau), powitano gości Kongresu. Sala wypełniła się niezliczoną ilością uprzejmości, żartów i bardzo serdecznych dyskusji. Rozmowom nie byłoby prawdopodobnie końca, ale na finał zaplanowano spektakl plenerowy, który jednocześnie otwierał festiwal teatrów lalek. Mogę śmiało powiedzieć, że ten atrakcyjny deser podbił serca wielu widzów. Na wybrzeżu, w aurze nocy i szumu morza, ogromny dźwig unosił nad ziemią konstrukcję teatralną, na której również w powietrzu, na machinach rodem z cyrku, odgrywano quasi-operową historię. Tol Theatre z Belgii natchnął nas niebiańską energią przed całym tygodniem żmudnej pracy na sali konferencyjnej. Nazajutrz czekała nas wszystkich merytoryczna dysputa przeplatana sprawozdaniami, głosowaniami, poprawkami oraz prezentacjami sekcji i komisji.

Wszystkie prace związane z tegorocznym Kongresem odbywały się w Tolosie, w centrum lalkarskim TOPIC. Nowo wyremontowany, przebudowany gmach sprawiał wrażenie naprawdę wyjątkowego miejsca. Była tam dobrze wyposażona scena, sala konferencyjna, biblioteka, piękne muzeum z lalkami z całego świata oraz ekspozycją czasową prezentującą prace plastyczne. Także niezbędne zaplecze biurowe, gdzie można było temperować ołówki i wykonać tzw. papierkową robotę. Oczywiście było również zaplecze, gdzie snuło się – przy kawie lub herbacie – plany związane z pracami poszczególnych komisji. Uważam za ogromy sukces, że udało się takie miejsce stworzyć. Lalkarze z tego regionu mają powody do dumy. 

Pierwsza sesja Kongresu rozpoczęła się wystąpieniem Prezydenta UNIMA Dadiego Pudumjee, który zaproponował minutę ciszy dla uczczenia pamięci zmarłego w tym roku wieloletniego działacza UNIMA i wybitnego teoretyku teatru lalek – prof. dr. hab. Henryka Jurkowskiego. Następnie podsumował ostatnie cztery lata działań, zachęcając do dyskusji i refleksji wobec nadchodzących wyborów i rozstrzygnięć. W podobnym tonie, choć w nieco bardziej rozbudowanej formule, ostatni okres pracy w UNIMA przedstawił Sekretarz Generalny Jacques Trudeau. Kolejne godziny zdominowały wybory przewodniczącego Kongresu oraz jego sekretarzy, wybory Komitetu Elektorów spośród niezależnych Radnych UNIMA, przedstawiono program obrad oraz listę radnych. Zaprezentowano również – co warto podkreślić – sylwetki nowo wybranych honorowych członków UNIMA. Oto oni: Ana Maria Allendes, Zlatko Bourek, Richard Bradshaw, René Fernández Santana, Philippe Genty, Gustav Gysin, Ock-Rang Kim, Hetty Paërl, Andrew i Bonnie Periale, Rainer Reusch, Valery Shadsky. Tę część obrad zakończył raport Komisji Audytu prezentowany bardzo rzetelnie przez Lucile Bodson. Przejrzystość w kontekście finansów to rzecz fundamentalna. Stoicki spokój prowadzącej i czytelna prezentacja naświetliły wyraziście sytuację, która powinna była być interpretowana jako stabilna. 

Po przerwie obiadowej odbywały się prezentacje sekcji UNIMA z Rosji, Węgier, Iranu oraz Ameryki Łacińskiej. Przedstawiały zarówno wyróżniające się prądy w estetyce teatralnej, jak również odnosiły się do sposobu organizowania się teatru w określonych realiach oraz systemów nauczania. 

Godziny popołudniowe zdominowane zostały przez wolne dyskusje w podgrupach i komisjach, a wszyscy wytrwali i ambitni działacze po pracowitym dniu wyruszyli na spektakl Red Earth, będący wynikiem współpracy artystów z Południowej Afryki, Holandii oraz Kraju Basków, a także uczestniczyli w otwarciu w Okendo Culture House wystawy XXth Century Masters prezentującej XX-wiecznych artystów hiszpańskich tworzących rozmaite formy lalkowe. Wieczorem w orientalnej aurze (szczególnie dla Europejczyków) w klubie festiwalowym swój program zaprezentowała Indonezja, dając do zrozumienia, że jest mocnym kandydatem do ubiegania się o organizację światowego spotkania UNIMA w 2020 roku. 

Druga sesja poświęcona była praktycznie w całości raportom sekcji UNIMA z całego świata. Niestety, ich ilość przerastała możliwość dłuższej autoprezentacji poszczególnych delegacji. Dla wnikliwych pozostawała lektura pisemnych sprawozdań wydanych w specjalnym programie Kongresu. Popołudnie zagospodarowały kolejne pokazy z krajów Ameryki Północnej oraz Ukrainy, Włoch i Brazylii. Bardzo wyrazistym akcentem wieczoru okazały się spektakle Spartakus Théâtre La Licorne oraz The Giant of Altzo kooprodukcji TOPIC Tolosa i Barakaldo Theatre przygotowanej w ramach obchodów Europejskiej Stolicy Kultury San Sebastian 2016. Na zakończenie swoje możliwości w kontekście organizacji kolejnego Kongresu zaprezentowali przedstawiciele Korei Południowej, a sekcje hiszpańskie z Katalonii i Walencji zadbały o to, aby ubarwić humorem – rodem z lalkowych skeczy komedii ulicznej – ostanie godziny obfitego w zdarzenia wieczoru. 

Trzeciej sesji towarzyszyła już charakterystyczna atmosfera i napięcie związane z gorączką przedwyborczą. Indonezja wybrana została na organizatora Kongresu w 2020 roku. Była euforia wygranych i nieco zasmucone twarze kolegów z Korei, którzy zaprezentowali dzień wcześniej bardzo profesjonalną koncepcję organizacyjną. Na koniec pojawiły się już pierwsze sygnały konkretnych propozycji kandydatów na Prezydenta UNIMA, Sekretarza Generalnego, Skarbnika... Mnożyły się propozycje, możliwe konfiguracje... 

Jak to wszystko się zakończyło? Myślę, że tak jak w dużej rodzinie. Czwarta i piąta sesja ukoronowała pogoń myśli i niedopowiedzeń. Na sali padły rozstrzygnięcia. 

Wszystkim z pewnością zależało na tym, aby kolejne lata były jak najlepsze. Należy sądzić, że tak będzie i pozostaje życzyć powodzenia wszystkim, którzy zarządzać będą UNIMA w latach 2016–2020. Trzymajmy kciuki! 

Komitet Wykonawczy | Executive Committee UNIMA (2016–2020) 

Dadi D. Pudumjee – Prezydent/President UNIMA, President of the Social Justice Commission 

Idoya Otegui – Sekretarz Generalny/Secretary General UNIMA 

Lucile Bodson – Skarbnik/Treasure UNIMA 

Manuel A. Morán – Wiceprezydent/Vice-President UNIMA, President of the Three Americas Commission 

Karen Smith – Wiceprezydent/Vice-President UNIMA, President of the Publication & Contemporary Writing Commission Check 

Amadou Alheri Kotondi – President of the Africa Commission Hamidreza Ardalan – President of the Heritage Commission 

Cariad Astles – President of the Research Commission 

Albert Bagno – President of the Middle East & North Africa Commission 

Stanislav Doubrava – President of the Statutes Commission 

Katarina Klančnik Kocutar – President of the Communication & Public Relations Commission 

Boris Konstantinov – President of the Youth Commission 

Livija Kroflin – President of the Education, Development & Therapy Commission 

Louise Lapointe – President of the International Festivals Commission 

Tito Lorefice – President of the Professional Training Commission 

Helena Nilsson – President of the Europe Commission 

Pierre-Alain Rolle – President of the Cooperation Commission 

Tang Dayu – President of the Asia-Pacific Commission