Stwórz lalkę - stwórz siebie! | Maria Schejbal

Co łączy sztukę profesjonalną, wysoki kunszt lalkarski i eksperymenty twórcze mistrzów z zajęciami artystycznymi w szkołach, świetlicach środowiskowych, ośrodkach resocjalizacji, domach kultury? Czy na festiwalu teatrów zawodowych o światowej renomie jest miejsce na organizację warsztatów dla entuzjastów i praktyków teatru amatorskiego? Dyrektor Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Lalkarskiej w Bielsku-Białej Lucyna Kozień nie ma wątpliwości, że taka propozycja jest ważna, potrzebna i uzasadniona w programie imprezy należącej do czołówki przeglądów lalkarskich na świecie.
fot. A. Morcinek

Warsztat pod hasłem „Stwórz lalkę – stwórz siebie!” został zorganizowany 26 maja 2018 przez Bielskie Stowarzyszenie Artystyczne Teatr Grodzki jako impreza towarzysząca XXVIII edycji Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Lalkarskiej. Uczestniczyło w nim czternaście osób zainteresowanych wykorzystaniem teatru lalek w swojej edukacyjnej bądź terapeutycznej pracy. Moim zadaniem było pokazanie im prostego sposobu na wykonanie lalki teatralnej z papieru pakowego i sznurka oraz przećwiczenie z uczestnikami podstawowych zasad animacji. W pierwszej części zajęć cała grupa budowała korpus papierowych postaci, naśladując demonstrowane przeze mnie czynności poszczególnych etapów konstrukcji. Potem uczestnicy samodzielnie nadawali swoim lalkom ostateczny kształt – charakter, tworząc elementy ubioru, fryzury, nakrycia głowy. Oprócz papieru i sznurka mieli też do dyspozycji stare gazety i kawałki tkanin. Powstały figury bardzo różne, o zindywidualizowanej urodzie i wyrazistych cechach rozpoznawczych.

Druga część warsztatu pozwoliła uczestnikom doświadczyć radości, jaką daje powołanie do życia stworzonej przez siebie postaci. Każdy miał okazję sprawdzić się w roli reżysera i wymyślić krótką historię scenicznych działań, które realizowały trzy inne osoby animujące jego lalkę. Wzorowana na tradycji bunraku technika animacji daje możliwość uzyskania efektów imitujących rzeczywisty ruch i ludzkie zachowania, co okazało się dla uczestników zaskakujące i odkrywcze. Swojemu entuzjazmowi wobec uzyskania wymiernych efektów twórczych w tak krótkim czasie dali wyraz w pisemnych wypowiedziach podsumowujących warsztat.

Te zajęcia były dla mnie jak otwarcie okna na różnorodność twórczych możliwości. Praca własnymi rękami zawsze sprawia radość, ale też ważne jest, by do tej pracy zaangażować umysł. Tworzenie lalki i jej osobowości, a następnie powołanie jej do życia skłania do refleksji. Dziękuję!

Warsztaty przerosły moje oczekiwania. Praca nad kreacją lalki pobudziła moje emocje, lalka stała się żywa. Lalka jest idealna, bo może wyrazić wszystko!

Warsztaty zapoznały mnie z przedmiotem jako żywą istotą poprzez proces tworzenia, zdobienia i ożywiania lalki. Doskonałe doświadczenie pracy z ludźmi i poznanie ich odczuć podczas pracy z lalką. Wzruszyło mnie to.

Hasło „Stwórz lalkę – stwórz siebie!” to tytuł projektu realizowanego przez Teatr Grodzki w ramach programu grantowego Komisji Europejskiej „Erasmus+” (www.ccproject.art). Wraz z organizacjami z Wielkiej Brytanii, Włoch, Litwy i Bułgarii testujemy w nim wpływ pracy z lalką na zmiany w postrzeganiu siebie i świata u dorosłych osób uczestniczących w zajęciach. Projekt otrzymał dofinansowanie, gdyż dostrzeżono i uznano jego innowacyjność. O ile wykorzystanie teatru lalek w pracy z dziećmi i młodzieżą jest obecne w europejskim kontekście edukacyjnym, o tyle jego zastosowanie w działaniach na rzecz dorosłych wydaje się wielu edukatorom nieadekwatne, a nawet
niewłaściwe. W pierwszym roku realizacji projektu i po przeprowadzeniu warsztatów pilotażowych z bardzo różnymi grupami uczestników zebraliśmy wiele dowodów na to, że sztuka lalkarska może być znakomitym pomysłem również na edukowanie, wspieranie i aktywizowanie dorosłych. Przede wszystkim sprawdza się jako działanie mobilizujące do kreatywności – szukania rozwiązań i realizowania pomysłów, a także otwartości na rzeczy nowe, nie tylko w dziedzinie artystycznej. Jest również „naturalnym środowiskiem” współpracy – aby uruchomić lalkę, a potem stworzyć teatralną etiudę potrzebnych jest kilka osób, które muszą się porozumieć i działać wspólnie. I wreszcie, poprzez tworzenie i animowanie przedmiotów – „artefaktów” – uczestnicy zajęć odkrywają samych siebie na nowo, dostrzegając własny ukryty potencjał i perspektywy realnej aktywności w codziennym życiu. Wszystkie te aspekty doświadczenia pracy z lalką stały się udziałem uczestników festiwalowego warsztatu. Każdy z nich na swój sposób przeżył tajemnicę ożywiania nieożywionego, stanowiącą przecież istotę i sens teatru lalek.

Świetne warsztaty! Wyraziłam siebie w mojej lalce i zrodził mi się pomysł na zajęcia z lalką dla dzieci z autyzmem.

Chcę podziękować za warsztaty, które z pewnością zapamiętam na bardzo długi czas, jeśli nie do końca życia. Jestem samotnikiem i trudno mi się otwierać przed innymi, natomiast te warsztaty, zwłaszcza praca grupowa, pomogły mi spojrzeć na innych z ciekawej i bardziej właściwej perspektywy. Dzięki!

Lalka na dzisiejszych warsztatach to ja. Płacząca rozpaczliwie i biorąca się w garść ciągle od nowa. Animujące ją dla mnie kobiety sprawiły, że ożyła przed moimi oczami, a gdy zatańczyła, poczułam kolejny raz, że dam radę iść dalej.

Pytania postawione na początku tego tekstu towarzyszyły mi podczas kilku warsztatowych godzin wygospodarowanych w napiętym programie festiwalu. Po raz kolejny uderzające wydało mi się, jak bliskie sobie są te dwa światy – scena zawodowa i teatr amatorski. Pomimo oczywistych różnic wynikających ze stawianych celów oraz angażowanych w obu sferach sił i środków. Wspólna, jednakowa pozostaje misja sztuki i wszelkiej twórczości. Dzięki niej codzienność na chwilę, a czasem na dłużej, zmienia swój powszedni kształt.
Nowszy post Starszy post Strona główna